هر ساله، بخش عمده‌ای از خاویار ماهیان خاویاری ایران، به سایر کشورها صادر می‌شود. در سال‌های اخیر، صادرات خاویار ایران توانسته است که به یکی از مهم‌ترین منابع کسب درآمد کشور تبدیل شود.
هر چند خاویار وحشی (دریایی)، معمولاً کیفیت بهتر و طعم لذیذتری دارد، با توجه به خطر انقراض این گونه از ماهی‌ها در جهان، فرهنگ مصرف و کشش بازار به سمت تولید خاویار پرورشی رفته است.
در ایران نیز با توجه به توافق نهایی بین کشورهای حاشیهٔ دریای خزر، ممنوعیت صید انواع ماهیان خاویاری در دستور کار قرار گرفته است. به گفتهٔ سازمان شیلات، ایران رتبهٔ چهارم را در تولید ماهیان خاویاری در جهان دارد که می‌تواند با کار بیشتر و برنامه‌ریزی بهتر، به رتبه‌های بالاتر نیز دست پیدا کند.
برای شناخت انواع خاویار صادراتی و آشنایی با مراحل صادرات، با وارنا تجارت اوراسیا در ادامۀ این مطلب همراه باشید.
صادرات خاویار ایران چه شرایطی دارد؟
با توجه به میزان چشمگیر تولید خاویار توسط شرکت‌های مختلف در ایران، صادرات آن به اقصی نقاط دنیا نیز در حجم قابل توجهی انجام می‌شود. اما صادرات هر محصولی از جمله خاویار، در ایران و سایر مناطق جهان، دارای قوانین خاصی بوده که دانستن آن برای شرکت‌های صادرکننده ضروری است.
یکی از قوانین مهم صادر کردن خاویار به کشورهای عضو اتحادیۀ اروپا، این است که طبق کنوانسیون سوئیس برای حفظ گونه‌های در خطر انقراض، فقط امکان خرید خاویار پرورشی در بازارهای جهانی وجود دارد.
برای گذراندن این مراحل، شرکت‌ها باید مجوزهایی مانند مجوز دامپزشکی، مجوز سایتس (CITES)، مجوز حمل و گواهی مبدأ از اتاق بازرگانی را دریافت کنند. داشتن این مجوزها، برای صادرات به بیشتر کشورها کافی است.
اما ژاپن و کانادا، حساسیت بیشتری به واردات خاویار دارند و باید اثبات شود که تولیدکنندهٔ این مادۀ مغذی، تنها از نمک خالص خوراکی (NaCl) به عنوان نگهدارنده استفاده کرده است. البته بیشتر کشورهای اروپایی، در این خصوص حساسیتی ندارند و تولیدکننده می‌تواند از نمک‌های ناخالص اسید بوریک نیز برای ماندگاری بیشتر خاویار استفاده کند.
مراحل صادرات خاویار از ایران کدام است؟
پیش از هر چیز، شرکت‌های تولیدکننده باید نسبت به اخذ مجوزهای مخصوص صادرات خاویار اقدام کنند:
- مجوز دامپزشکی: مجوز دامپزشکی در ایران توسط سازمان دامپزشکی و طی مراحل خاصی صادر می‌شود؛
- مجوز سایتس: صدور مجوز سایتس، برای فروش عمده خاویار صادراتی ضرورت دارد. این مجوز، نشان می‌دهد که شرکت صادرکننده برای تولید خاویار، از صید غیر مجاز استفاده نکرده و محصول، کاملاً پرورشی است. این قانون برای جلوگیری از نابودی گونه‌های جانوری و گیاهی در خطر انقراض (مانند ماهیان خاویاری وحشی و دریایی)، در تمام دنیا تبیین شده و رعایت آن الزامی است.
- مقررات کشورها: صادر کردن خاویار به هر کشور، از مقررات و قوانین خاص آن تبعیت می‌کند. به طور کلی، عرضه خاویار صادراتی به کشورهای عربی و اروپایی، به مجوزهای یکسانی نیاز دارد.
قوانین صادرات خاویار از ایران به دیگر کشورها چیست؟
خاویار تولیدی در ایران، از کیفیت خوبی برخوردار بوده و توانسته است که با عرضهٔ محصول صادراتی مرغوب در بیشتر بازارها (از جمله کشورهای اروپایی و حوزهٔ خلیج فارس)، حضوری فعال و پررنگ داشته باشد.
صادرات عمده خاویار، منوط به دریافت مجوزهای لازم است. تمامی تولیدکنندگان، برای صادرات محصولات خود باید مجوزهای لازم را از سازمان‌های ذی‌ربط، کسب کرده باشند. با توجه به اینکه خاویار یک مادهٔ خوراکی بوده و خیلی زود فاسد می‌شود، رعایت قوانین زیر برای صادرات آن الزامی است:
- خاویار را فقط باید از طریق هواپیما ارسال کرد تا در زمان کمتری به مقصد برسد و از فاسد شدن آن جلوگیری شود؛
- در عرضه خاویار صادراتی، بسته‌بندی محصول اهمیت زیادی دارد. بسته‌بندی باید به گونه‌ای باشد که از فساد آن جلوگیری کند؛
- بسته‌های خاویار باید در داخل یونولیت و یخ گذاشته شده و تا رسیدن به مقصد، سرد بماند؛
- صادرات خاویار باید بیشتر از 5 کیلوگرم باشد تا از نظر اقتصادی بصرفد؛
- خرید خاویار در فرودگاه وخارج کردن آن از کشور به صورت مسافری اگر کمتر از 125 گرم باشد، نیاز به مجوز سایتس ندارد.
چه مجوزهایی باید برای صادرات خاویار دریافت شود؟
برای صادرات ماهیان خاویاری و خاویار نیز مانند هر تولیدات دیگری، لازم است که مجوزهای ضروری آن کسب شود. اخذ مجوز برای عرضه خاویار صادراتی، نشان‌دهندۀ این است که تولیدکننده، تمامی مراحل تولید و حمل و نقل را به گونه‌ای بهداشتی و قانونی انجام داده و خاویاری پرورشی و باکیفیت بالا تولید می‌کند.
دریافت مجوزهای زیر، از جمله مراحل صادرات خاویار است:
- مجوزهای دامپزشکی؛
- مجوزهای لازم از اتاق بازرگانی؛
- گواهی قرنطینه؛
- مجوز حمل و نقل؛
- مجوز سایتس.
- ۰۲/۱۱/۲۶